2018
10. DOKKUM - Schildklierweefsel 'terugkweken'
Soort kanker: Schildklierkanker
Besteding: Vergroten kwaliteit van leven
Nodig: €528.937,25
Ziekenhuis: UMC Groningen (Prof. Rob Coppes)
Projectfase: Afgerond in oktober 2022
Korte uitleg
Na behandeling van schildklierkanker zijn vaak medicijnen nodig om de schildklierfunctie over te nemen. Aan die medicijnen kleven een aantal nadelen. Prof. Rob Coppes onderzoekt of het mogelijk is om met stamcellen nieuw schildklierweefsel te kweken voor deze patiënten.
Update april 2019
Dr. Coppes en zijn team zitten middenin hun experimenten om geschikte stamcellen te isoleren en het kweken daarvan verder te ontwikkelen.
Update mei 2020
De kweek van schildklierorganoids gaat goed. De onderzoekers hebben de kweekcondities geoptimaliseerd en kunnen de organoids lang in leven houden. Ze zijn nu aan het uitzoeken of er voldoende stamcellen in de organoids zitten, zo dat ze na transplantatie kunnen blijven groeien en het kapotte weefsel kunnen vervangen. Verder zijn ze aan het onderzoeken of de organoids ook echt als minischildkliertjes werken, dus schildklierhormonen aanmaken, als ze in muizen worden getransplanteerd.
De in een laboratorium gekweekte organoids moeten aan veel eisen moeten voldoen om voor de behandeling van patiënten ingezet te kunnen worden. Daarom proberen de onderzoekers nu de kweekcondities (bv de groeifactoren of de gelletjes waarin ze groeien) dusdanig aan te passen, dat de organoids straks geschikt zijn voor transplantatie in patiënten.
Update juli 2022
Dr. Coppes en zijn team hebben met succes organoids gekweekt. Deze zijn in muizen geplaatst en er is aangetoond dat ze ook écht schildklierhormonen maken. De grote uitdaging waar het team nu mee bezig is, is de vraag waar het weefsel het beste geplaatst kan worden. Vooralsnog lijkt vetweefsel het meest geschikt.
Update oktober 2022
Het project is in oktober 2022 afgerond. In dit onderzoek zijn protocollen ontwikkeld voor het isoleren van stamcellen uit de schildklier van de mens, om vervolgens verder op te kweken, zodat schildklierkankerpatiënten na hun behandeling een soort 'externe schildklier' van eigen weefsel kunnen krijgen. In het project zijn verschillende locaties onderzocht om de kweekcellen goed te laten groeien. Echter, de daadwerkelijke hormoonproductie van de gekweekte schildkliercellen is momenteel nog onvoldoende om de resultaten door te vertalen. De onderzoekers geven in het eindrapport aan hier verder mee aan de slag te willen en daar financiering voor aan te vragen. Wat al wél is gelukt, is om op vergelijkbare wijze speekselklieren op te kweken en te transplanteren bij patiënten waarbij de speekselklieren zijn beschadigd. Dit kwam in december 2022 groot in het nieuws, zie ook deze link.