2018

4. STAVOREN - Opsporing verzocht: erfelijke alvleesklierkanker

Soort kanker: Alvleesklierkanker
Besteding: Vergroten kans op herstel
Nodig: €382.634,22
Ziekenhuis: Radboud UMC (Prof. Iris Nagtegaal)
Einddatum: 31-03-2022
Projectfase: Afsluliting

Korte uitleg

De vooruitzichten bij alvleesklierkanker zijn slecht. Als de ziekte aan het licht komt, is het vaak al te laat. In dit onderzoek wordt gekeken naar de genetische achtergrond van alvleeskliertumoren met als doel om erfelijke varianten eerder te kunnen ontdekken.

Update april 2019

In het eerste jaar hebben de onderzoekers gewerkt aan het ontwikkelen van technieken en het selecteren van patiënten voor het onderzoek. Daarnaast hebben ze al twee bijzondere vormen van alvleesklierkanker ontdekt die geassocieerd zijn met genetische afwijkingen/erfelijke vormen van kanker.

Update juli 2022

Op de vraag of de kennis van de genetische achtergrond van alvleesklierkanker kan helpen om te prognose te verbeteren, heeft het Prof. Iris Nagtegaal en haar team een antwoord kunnen geven. Ongeveer 10% van de alvleesklierkankers lijkt erfelijk te zijn. Er zijn genen geïdentificeerd die hiervoor verantwoordelijk kunnen zijn en dit kan helpen om familieleden van alvleesklierkanker-patiënten beter te screenen (betrokken genen zijn o.a. ATM, BRCA1/2 en CDKN2A). Met deze kennis kunnen 'at risk' familieleden opgespoord worden. Bij een deel van de patiënten met bepaalde genmutaties is gerichte behandeling met PARP-remmers mogelijk. 

Update maart 2023

In dit onderzoek is gezocht naar nieuwe, genetische factoren die een rol spelen bij het ontstaan van alvleesklierkanker. Met die kennis kan bij patiënten worden onderzocht of deze genetische factoren aanwezig zijn, zodat de familie kan worden gescreend of zij deze factoren óók hebben enn daarmee de ziekte bij hen tijdig op te sporen.

Het onderzoek heeft een aantal van deze genetische factoren opgeleverd. Zo blijkt Lynch-syndroom (voorheen vooral geassocieerd met darmkanker) de kans op alvleesklierkanker te vergroten. Maar bijv. ook het BRCA2-gen, dat we voornamelijk van eierstok- en borstkanker kennen. Het mooie van die kennis is dat er in het geval van sommige erfelijke mutaties hele specifieke medicatie bestaat, die daarmee ook in beeld komt voor alvleesklierkankerpatiënten. Wel geven de onderzoekers aan dat het belangrijk is om eerst een helder beeld te krijgen van de samenhang tussen deze mutaties, voordat ze breed het publiek bereiken. Dit om te voorkomen dat mensen onnodig bang worden: niet elke genetische mutatie brengt namelijk een sterk vergroot risico met zich mee.