2020

3. Vaccin om kinderkanker te voorkomen bij CMMR-D syndroom

Soort kanker: Kinderkanker
Besteding: Voorkomen van kanker
Nodig: €65.017*
Ziekenhuis: Radboud UMC (Dr. G. Schreibelt, Dr. M.C.J. Jongmans, Prof. Dr. I.J.M. de Vries, Prof. Dr. N. Hoogerbrugge)
Projectfase: Afgerond 1 januari 2022

Korte uitleg

Kinderen met het CMMR-D-syndroom hebben grote kans om kinderkanker te krijgen. Soms krijgen ze wel drie verschillende vormen van kanker na elkaar. Onderzoekers van het Radboud UMC gaan onderzoeken of zij een vaccin kunnen ontwikkelen tegen de kankercellen bij kinderen met CMMR-D.

Samenvatting

Bij CMMR-D-patiënten is het systeem in het lichaam dat fouten in het DNA repareert defect. Hierdoor kunnen spontaan ontstane foutjes in het DNA zich opstapelen, wat zorgt voor de sterk verhoogde kans op het ontwikkelen van kanker. De foutjes in het DNA zorgen ervoor dat er abnormale eiwitten worden gemaakt die cellen kunnen aansturen om zich als kankercel te gaan gedragen. De onderzoekers gaan kijken of zij een vaccin kunnen maken dat zich richt op deze veranderde eiwitten. Omdat deze veranderde eiwitten zich alleen op de kankercellen bevinden, en niet op de gezonde cellen, valt het vaccin alleen de kankercellen aan. Het vaccin zou ervoor moeten zorgen dat het eigen immuunsysteem de kankercellen, waarin een specifiek veranderd eiwit voorkomt, aanvalt en doodt. Zo kan het vermeerderen van deze cellen en het ontstaan van een tumor in de kiem gesmoord worden.

In deze studie zal eerst op zoek gegaan worden naar veranderde eiwitten die vaak voorkomen bij CMMR-D-patiënten. Vervolgens zal hier een vaccin tegen ontwikkeld worden. Ook zal gekeken worden of het immuunsysteem van CMMR-D-patiënten de cellen met de veranderde eiwitten herkent. Het vaccin zou het immuunsysteem dan kunnen aanzetten tot een sterke afweerreactie. De resultaten van dit onderzoek zullen in vervolgonderzoek worden vertaald in de daadwekelijke klinische ontwikkeling van een vaccin voor kinderen met CMMR-D.

In deze video vertelt het onderzoeksteam hoeveel het zou betekenen als dit project gerealiseerd kon worden:

Resultaten

De eerste stap in het ontwikkelen van het vaccin is het opsporen van veranderde eiwitten op de tumoren van CMMR-D-patiënten. Tot nu toe is hiervoor binnen dit onderzoek van 30 tumoren van 16 verschillende CMMR-D-patiënten de DNA-code uitgelezen. Deze code is vergeleken met de DNA-code van gezonde cellen van dezelfde patiënt, om zo tumorspecifieke veranderingen in het DNA van de tumor te detecteren en te kunnen voorspellen welke eiwitten veranderd zijn. De onderzoekers vonden maar liefst 2.107 stukjes eiwit die door het immuunsysteem van de patiënten zelf herkend zouden kunnen worden, waarvan 1.765 in minstens twee verschillende patiënten. De onderzoekers gaan nu in bloed van CMMRD-patiënten onderzoeken of er al afweerreacties tegen deze stukjes eiwit aanwezig zijn, die versterkt kunnen worden met immunotherapie. Hiervoor hebben ze een techniek ontwikkeld. Op dit moment is van 8 patiënten bloed opgeslagen voor later onderzoek. Omdat de hoeveelheid bloed die beschikbaar is beperkt is, willen de onderzoeker eerst alle mogelijke veranderde eiwitten in kaart brengen, voordat ze in een vervolgproject de aanwezigheid van immuuncellen voor alle patiënten tegelijkertijd onderzoeken.