Verbetering immuuntherapie voor lymfeklierkanker

Soort kanker: Lymfeklierkanker
Besteding: Vergroten van kans op herstel
Nodig: € 781.664
Ziekenhuis: Radboud University Medical Center (prof. dr. Annemiek van Spriel en dr. Blanca Scheijen)
Goedgekeurd door: KWF

Korte uitleg

De huidige behandeling voor lymfeklierkanker is chemotherapie gecombineerd met immuuntherapie. De toevoeging van immuuntherapie heeft de behandelingsresultaten spectaculair verbeterd, waardoor de overlevingskans gemiddeld met 15-20% is toegenomen. Helaas is immuuntherapie niet bij alle patiënten succesvol en komt de ziekte soms terug. Deze patiënten overlijden hier meestal aan. De onderzoekers willen daarom de aanpak van lymfeklierkanker verbeteren door de oorzaken te achterhalen waardoor kankercellen ongevoelig worden voor immuun-chemotherapie. De kennis over deze ontsnappingsmechanismen kan ook worden toegepast bij andere vormen van kanker.

Samenvatting

De meest voorkomende vorm van lymfeklierkanker is B-cel non-Hodgkin lymfoom (B-NHL). Deze vorm van kanker wordt jaarlijks bij ongeveer 3.500 mensen in Nederland vastgesteld. B-NHL omvat verschillende ziektebeelden, waarbij het klinisch beloop sterk varieert. Er overlijden 1.300 mensen per jaar aan deze vorm van kanker. Om effectievere behandelingen voor B-NHL te ontwikkelen wordt nu vaak ingezet op de specifieke genetische (DNA-) veranderingen in tumorcellen.
Hoewel deze aanpak succesvol is voor heel specifieke vormen van B-NHL, vallen de resultaten voor veel patiënten tegen. Zeker bij de agressieve vorm diffuus grootcellig B-cel lymfoom (DLBCL) is bij ongeveer 40% van de patiënten sprake van een terugkeer. Een generieke behandeling met antistoffen tegen bepaalde eiwitten die aan het oppervlakte van de meeste lymfeklierkankercellen zitten, heeft grote voordelen en kan wel breed toepasbaar zijn. In eerder onderzoek is aangetoond dat de terugkeer van de ziekte deels komt doordat de kankercellen niet meer herkend worden door de antistoffen (zoals rituximab). De onderzoekers willen nu de oorzaken van dit ontsnappingsmechanisme achterhalen om daarmee de behandeling effectiever te maken. De kennis over de verschillende ontsnappingsmechanismen kan vervolgens ook worden toegepast bij andere targets en soorten kanker.
Het onderzoek zal zich richten op DLBCL en chronische lymfatische leukemie (CLL), omdat beide vormen van B-NHL vaak ongevoelig kunnen worden voor immuun-chemotherapie. De nieuwe therapieën kunnen in het laboratorium getest worden in celmodellen en op tumormateriaal van patiënten. Vervolgens zullen de onderzoekers de bevindingen over het onderliggende mechanisme in grote patiëntengroepen proberen te bevestigen. De intensieve betrokkenheid bij de stichting Hemato-Oncologie voor Volwassen Nederland (HOVON) kan daarbij helpen. De effectiviteit van nieuwe combinatietherapieën (nieuwe targets uit deze studie in combinatie met immuuntherapie) zal later in klinische vervolgstudies onderzocht worden.

Update november 2023

Het project is inmiddels van start gegaan.